آداب نماز
امام رضا(ع) برای آداب نماز چه توصیه می فرمود ؛ براى الگوگیرى از آن نمونههاى را بیان کنید
امام رضا(علیهالسلام)، نماز را وسیله نزدیکى هر انسان پارسا به خداوند مىشمرد و مىفرمود: «الصّلاة قربان کل تقیّ».
امام رضا(علیهالسلام) در مورد آداب نماز نیز چنین مىفرمود:
«اگر برای نماز ایستادی تلاش کن با حالت کسالت و خواب آلودگی و سستی و تنبلی نباشد. بلکه با آرامش و وقار نماز را بجای آور و بر تو باد که در نماز خاشع و خاضع باشی و برای خدا تواضع کنی و خشوع و خوف را برخود هموار سازی در آن حال که بین بیم و امید ایستادهای و پیوسته با طمأنینه و نگران باشی. همانند بنده گریخته و گنهکار که در محضر مولایش ایستاده و در پیشگاه خدای عالمیان بایست. پاهای خود را کنار هم بگذار و قامتت را راست نگهدار و به راست و چپ توجه نکن! و چنان باش که گوئی خدا را می بینی، که اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند.»
حکمت نماز
چرا نماز واجب شده است و چرا ما باید نماز بخوانیم ؟
امام رضا (علیهالسلام) در پاسخ نامهای که از فلسفه و علل تشریع نماز پرسیده بود چنین فرمود:
علت تشریع نماز این است که بنده به ربوبیت پروردگار توجه و اقرار داشته باشد و مبارزه با شرک و قیام در پیشگاه
پروردگار، در نهایت فروتنى و اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی گذشته و نهادن پیشانی بر زمین، همه روزه انجام پذیرد. و نیز هدف این است که انسان همواره هشیار و متذکر گردد، گرد غبار فراموشکاری بر دل او ننشیند، مست و مغرور نشود، خاشع و خاضع باشد طالب و علاقهمند افزونی در مواهب دین و دنیا گردد. همین توجه او به خداوند متعال و قیام در برابر او، انسان را از معاصی باز میدارد و از انواع فساد جلوگیری می کند.
امام رضا(علیهالسلام) در مورد سایر دست آوردهای نماز فرمود:
نماز و مداومت یاد خدا در شب و روز سبب میشود که انسان مولا، و مدبّر و خالق خود را فراموش نکند و روح سرکش و طغیانگری در برابر خدا بر او غالب نیاید.
کیفیت نماز
شیوه نماز حضرت ثامن الحجج(علیهالسلام) جذاب و شنیدنى است، آیا روایتی درباره نوع نماز خواندن امام وجود دارد؟ لطفا دقیق بیان کنید؟
درباره نوع و کیفیت نماز خواندن حضرت رضا(ع) به دو گزارش ذیل اشاره می کنیم:
1. راوى گوید: ما چند ماه پشت سر آن حضرت نماز گزاردیم، در نمازهاى واجب همیشه در رکعت اول سوره حمد و انا انزلناه و در رکعت دوم سوره حمد و قل هو اللَّه احد را قرائت می کردند .
2. معمر بن خلاد از دوره حضور امام در خراسان از نماز صبح ایشان چنین یاد می کند: زمانی که نماز فجر را به پایان می برد ، تا طلوع آفتاب در مصلای خود می نشست ، آنگاه دهان خویش را مسواک می نمود و سپس قرآن باز نموده و از روی آن تلاوت می نمود .
3. رجاء بن ضحاک مامور همراه امام از مدینه به مرو می گوید: على بن موسى هنگامى که نماز صبح را اداء مىکرد، در مصلاى خود جلوس مىکرد و مشغول تسبیح و تهلیل و تکبیر مىشد، و بر جدش حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله درود مىفرستاد، تا آنگاه که آفتاب طلوع مىکرد.سپس سرش را به سجده مىگذاشت و تا مقدارى از آفتاب گذشته سرش را از سجده برنمىداشت .
4. در نمازها در قنوت این دعا را می خواندند: «رب اغفر و ارحم، و تجاوز عما تعلم، انک أنت الاعز الاجل الاکرم» .
5. نافله مغرب را با نماز شب و شفع و وتر، و هم چنین نافله صبح را در حضر و سفر ترک نمی کرد و لیکن خواندن نوافل روز را انجام نمی داد .
6. هنگامى که شب فرا می رسید قبل از افطار نماز خود را اداء می فرمود .
7. بعد از هر نماز قصرى که انجام می داد سى مرتبه: «سبحان اللَّه، و الحمد للَّه، و لا اله الا اللَّه و اللَّه اکبر» را تکرار می کرد و می فرمود: تکمیل صلاة با این ذکر انجام می گیرد .
8. قبل از اینکه شروع به خواندن دعا کند به محمد و آل او علیهم السلام صلوات میفرستاد، و در نماز و غیر آن این عمل را زیاد تکرار می کرد .
نماز اول وقت
راز خواندن نماز اول وقت چیست و سیره امام رضا (ع) در این باره چگونه بود؟
در نگاه پیامبر اکرم(ص) ، نماز اول وقت ، محبوب ترین کار نزد حداوند است ؛ حضرت می فرمود:
«هر گاه نماز در وقتش خوانده شود به طرف آسمان بالا رود در حالتى که همچو نور می درخشد ، درهاى آسمان برای آن نماز باز شود تا اینکه به عرش برسد سپس براى نمازگذار شفاعت می کند و می گوید خدا حافظ تو باشد آنگونه که در توجه و حفظ من کوشیدی» .
حضرت رضا (ع) بر نماز اول وقت بسیار پاى مىفشرد و تاخیر آن را بدون عذر، روا نمىدانست ؛ ایشان می فرمود:
«أن لکل صلاة وقتین أول و آخر فأول الوقت رضوان الله و آخره عفو الله ؛ بدان که هر نمازى دو وقت دارد: اوّل وقت و آخر وقت. اوّل وقت، خشنودى پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است».
در سیره امام رضا(ع) نیز پافشاری بر نماز اول وقت آشکار بود؛ روزى در خراسان و به هنگام نماز، امام به ابراهیم بن موسى فرمود: اذان بگو.
او از امام رخصت خواست تا همراهان نیز فرا رسند!
حضرت فرمود: خدا تو را بیامرزد. نماز اوّل وقت را بدون عذر تأخیر نینداز. و اوّل وقت نماز را بپا دار.
بى درنگ، ابراهیم برخاست و اذان گفت و نماز اول وقت خوانده شد.
این رویه و سبک، فراگیر و در هر زمان و مکان جارى بود و گرماگرم گفتگوهاى علمى و محافل ارشاد و وعظ نیز آن را تخصیص نمىزد.
یکى از نشستهاى مناظره و بحث امام رضا (علیهالسلام) با عمران صابى در حال انجام بود، او از دانشمندان بزرگى بود که درباره توحید با امام رضا(علیهالسلام) گفتگو مىکرد. در این جلسه که مامون نیز حضور داشت، امام، سؤل های عمران را با حوصله، متانت و بیان استدلال هاى روشن پاسخ مىداد و او را به سوی توحید و یکانگى خدا رهنمون مىشد. هنگامی که بحث و مناظره به اوج خود رسید، وقت نماز شد و حضرت رضا(علیهالسلام) نگاهى به مامون کرد و فرمود: «الصّلاة قد حضرت؛ وقت نماز فرا رسید.
عمران صابی که به حقایقی دست یافته بود، از امام درخواست چنین کرد
آقای من! گفتگو و پاسخهای خویش را قطع نکن دل من آماده پذیرش سخنان شما است.
حضرت رضا(علیهالسلام)فرمود: نماز را میخوانیم و دوباره به گفتگو ادامه مىدهیم.
آنگاه امام و همراهان به اقامه نماز مشغول شدند و پس از نماز، حضرت به گفتگو با عمران ادامه داد.
سجده
چرا پیشوایان معصومان (ع) بر سجده کردن سفارش می کردند و سیره عملی آنان نیز پایبندی بر انجام آن بود؟
سجده را جان بندگی و وسیله قرب به خدا دانسته اند ؛ فرار از همه اغیار است و اقبال کامل به پروردگار. آنگونه که امام صادق (ع) بیان می فرماید:
پروردگار ، معنی سجده را سبب نزدیکى و قرب به خود قرار داده است که به دل و جان و به جمیع حواسّ و قوى، متوجّه او باشند .
امام رضا (ع) نیز ، نزدیکترین حالت بنده به خداى را زمانى مىدانست که او براى خداوند سجده کند و به همین جهت است که خدا فرموده است: وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ ؛ سجده کن و نزدیک شو .
امام می فرمود: یکی از زیباترین ارکان نماز ، سجده است که این رکن در نماز و حتی در غیر از آن ، نزدیکترین حالت آدمی به خدا است .
سیره امام نیز انجام سجده طولانی بود؛ حضرت رضا علیه السلام به سلیمان جعفرى فرمود:
باد شدیدى وزیدن گرفت و من در سجده بودم، هر کسى دنبال جایى بود که خود را از باد در امان نگهدارد، و لیکن من هم چنان در حال سجده بودم تا باد فرو نشست .
نماز جماعت
امام رضا(ع) درباره نماز جماعت ، اهمیت و حکمت آن چه سخنی دارند؟
حضرت ، برترى نماز جماعت بر فرادى را به ازاى هر رکعت از جماعت، دو هزار رکعت از فرادى می دانست و بر اهمیت امام جماعت تاکید داشت و می فرمود:
«وَ لَا تُصَلِّ خَلْفَ فَاجِرٍ وَ لَا تَقْتَدِی إِلَّا بِأَهْلِ الْوَلَایَه ؛ و پشت سر تبهکار نماز به جاى آورده نشود و جز بر امامى مذهب اقتدا نشود».
امام در پاسخ به این پرسش که «چرا نماز به جماعت قرار داده شده است؟» به حکمت نماز جماعت اشاره می نماید:
«براى آنکه اخلاص و توحید (یکتاپرستى) و اسلام و عبادت پروردگار علنى و ظاهر و مشهور و آشکارا باشد، زیرا که در اظهارش حجّت است بر اهل شرق و غرب براى خداوند عز و جلّ، و براى اینکه منافق: آنکه به نماز اهمیّت نمىدهد و آن را کوچک می شمارد ناچار بدان چه بآن اقرار کرده در ظاهر ادا کرده باشد و نماز اسلام را در میان جمعیّت مسلمین بجاى آرد و مراقب باشد تا که شهادت مسلمانان پارهاى در باره پاره دیگر ممکن باشد، با فوائد دیگرى که در نماز جماعت مسلم است مانند رسیدگى به بینوایان و یارى درماندگان، نیکوکارى و پرهیز از معاصى، و پیشگیرى از وقوع بسیارى از گناهان و مناهى خداوند عزّ و جلّ که بهوسیله نماز جماعت می توان زائل ساخت» .
چرایى وضو
چرا مردم باید وضوء بگیرند و براى چه این شیوه خاص را براى وضو واجب کردهاند؟
فضل بن شاذان در ضمن روایاتى که از حضرت رضا علیه السلام روایت کرده گوید:
اگر کسى بپرسد چرا مردم باید وضوء بگیرند و براى چه این امر در اسلام واجب شده است؟
در جواب گفته مىشود: براى اینکه هر گاه بندهاى مىخواهد در مقابل خداوند قرار گیرد و با پروردگار مناجات کند باید پاک و پاکیزه باشد، و از چرک و کثافت خود را تمیز کند، و کسالت و سستى را از خود دور سازد، و با دل پاک و آرام در برابر خداوند قرار گیرد.
اگر کسى بگوید: چرا در وضوء شستن دست، پا، سر و صورت واجب شد.
در پاسخ او گفته مىشود: هر گاه بندهاى در برابر خداوند قرار گیرد اعضاء و جوارحى که از وى ظاهر میگردد همانها
هستند که در هنگام وضوء شسته شدهاند.
زیرا نمازگزار با چهره خود سجده میکند و خضوع و خشوع مینماید، و با دست خود از خداوند چیزى طلب مىکند، و باسرش به رکوع و سجود میرود، و با پاهایش برمیخیزد و مىنشیند.
اگر کسى بگوید: چرا شستن فقط مخصوص دست و صورت شده و به سر و پا مسح مقرر شده است؟ و چرا نباید همه اعضاء و جوارح را شست، و یا همه را مسح کشید.
گفته مىشود این دستورات روى علل و جهاتى انجام مىگیرد:
1. عبادت بزرگ رکوع و سجود است و رکوع و سجود با صورت و دست انجام میگیرد، و سر و پا در آن دخالت و ارتباطى ندارند، از این رو شستن آنها لازم نشده است.
2. مردم قدرت ندارند در هر وقت سر و پاهاى خود را بشویند، و در هنگام سفر و یا سردى و یا کسالت و مرض بر آنها شستن بسیار سخت میگردد و در شب و روز انجام آن مشکل مىباشد، و لیکن شستن صورت و دست از آن سبکتر است. فرائض و واجبات به اندازه استعداد ضعیفترین مردم تشریع شده است، و بعد همه مردم از ضعیف و قوى و سالم و مریض باید آن دستورات را بکار بندند و به آن عمل نمایند.
3. سر و پا همیشه اوقات مانند صورت و دست آشکار نیستند.
اگر کسى بگوید: چرا وضوء فقط در صورت خروج بول و غائط و یا خواب واجب شده و در سایر اشیاء این امر مقرر
نگردیده است؟
گفته مىشود: که نجاست از انسان فقط از این دو محل خارج میگردد و در انسان جاى دیگرى که از آن نجاست بیرون گردد نیست، از این رو دستور داده شده که هر گاه از انسان نجاست بیرون شد باید وضوء گرفت.
روزه و رمضان
چرا مردم باید روزه بگیرند و علت روزه گرفتن در ماه رمضان تنها، چیست ؟
در جواببخش نخست سوال، این پاسخ از امام رضا (علیهالسلام) نقل شده است ؛ براى پنج جهت مردم روزه گرفتن
واجب شده است:
الف: درد گرسنگى و تشنگى را بیابند و درک نمایند.
ب: با درک درد یاد شده، بر فقر و نیاز در آخرت پى ببرند، یعنى آن را دلیل بر احتیاجشان در آخرت قرار دهند .
ج: بدین وسیله روزهدار خاشع، ذلیل، فروتن گشته، در ضمن بر آنچه از ناحیه گرسنگى و تشنگى به وى متوجّه مىگردد،صاحب اجر و عارف و صابر گردد. در نتیجه مستحقّ ثواب مىشود؛ با فوائد دیگرى که در آنست از قبیل جلوگیرى از طغیان شهوات و کنترل هواها.
د: روزه براى روزهداران، در دنیا بر اداء تکالیف، واعظ و راضىکننده ایشان است و در آخرت دلیل و راهنما مىباشد.
د. براى روزه دار در این دنیا موجب عبرت و موعظهاى باشد و تمرینى باشد براى آمادهسازى آنان به انجام تکالیف.
ه: بدین وسیله روزهدار سختى گرسنگى و تشنگى بر اهل فقر و مسکنت را در دنیا لمس مىکند و این باعث مىگردد که آنچه حقوق مالى است و طلب فقراء از او هست را بپردازد.
امام رضا (علیهالسلام) در پاسخ به این پرسش که «چرا روزه در خصوص ماه رمضان واجب شده نه ماههاى دیگر؟» نیز مىفرماید:
به خاطر امتیازاتى که این ماه از ماههاى دیگر دارد که از جمله آنها است:
الف: در ماه رمضان قرآن نازل شده است.
ب: در این ماه حقّ تعالى بین اهل حقّ و باطل تفرقه انداخته است ؛ چنانچه خود در قرآن مىفرماید: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ، هُدىً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ؛ ماهِ رمضان ؛ ماهى است که قرآن، براى راهنمایى مردم،ودنشانههاى هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است.»
ج : در این ماه لیلة القدر مىباشد که از هزار ماه بهتر بوده و در آن هر فرمان حکیم تفریق و توزیع مىگردد و آن ابتداءسال بوده و آنچه از خیر و شرّ، ضرر و منفعت، روزى و مرگ در آن براى انسان مقرّر مىشود فلذا به آن لیلة القدر مىگویند.
امام همچنین به این پرسش پاسخ گفتهاند:
اگر سؤل شود: چرا خلائق فقط به روزه ماه رمضان امر شدهاند نه به کمتر و نه به بیشتر از آن؟
در جواب گفته مىشود: این مقدار نیرو و توان بندگان بوده اعمّ از قوى و ضعیف و همگان در این مبلغ با هم مشترک هستند و حقّ عزّ و جلّ واجبات را بر اساس اغلب اشیاء و اعمّ قوى منظور مىدارد سپس به اهل ضعف تخفیف داده و آنها را مرخّص مىنماید چنانچه اهل قوّه و آنان که توان دارند را ترغیب در زائد بر آن مىنماید و اگر بر کمتر از آن صلاحیّت داشته باشند البته تکلیف را در حقشان کاهش داده همان طورى که اگر محتاج به بیش از آن باشند البته تکلیف را نسبت به آنها افزایش مىدهد.
حکمت و آداب حج
چرا به انجام حج تاکید می شود و حتی آن را واجب می شمارند ؛ امام رضا (ع) در باره آداب این سفر چه نکاتی را می فرمایند؟
در نگاه امام، علت حج، رسیدن به حضور خداوند متعال و طلب رحمت و مغفرت و توبه کردن از گناهان می باشد. کسى که عازم بیت اللَّه الحرام می گردد باید از گناهان گذشته توبه کند و در آینده گرد معاصى و ملاهى نرود و همواره در طلب ثواب و عبادت باشد، افرادى که به حج می روند مقدارى از اموال خود را خرج می کنند و در سفر گرفتار رنج و مشقت مىشوند. کسانى که به زیارت خانه خدا مشرف می گردند باید گرد هوس ها و لذات جسمانى نروند، و همواره اوقات خود را به عبادت و پرستش بگذرانند و موجبات نزدیکى پروردگار را براى خود فراهم سازند، و پیوسته باید خضوع و خشوع داشته باشند. در سرما و گرما در یاد خدا بوده و در هنگام ترس و خوف پروردگار را فراموش نکند و یا اظهار عدم رضایت از سفر نکند و با همراهان خود و سایر مردم با محبت و مهربانى رفتار کرده و ضرر و زیان به کسى نرساند و متوجه پروردگار باشد.
یکى از مواردى که باید حجاج آن را مراعات کنند این است که در هنگام حج قساوت قلب نداشته باشند و با همه مردم مهربانى کنند، و نیز باید خسیس نباشد و اگر مشاهده کردند که یک نفر احتیاج دارد به او برسند و از ضعفاء حمایت کنند.
حجاج باید از همگان امید خود را قطع کنند، و آرزوهاى دور و دراز را از خود دور نمایند، و خود را از گرایش به فساد باز دارند، و حقوق همدیگر را مراعات نمایند، و منافع همه را در نظر بگیرند.
حجاج باید با تجار و بازرگانان و کسبه اصناف مکه به خوبى معامله کنند و به کسى ضرر و زیان نرسانند، و تا قدرت دارند از حاجتمندان دستگیرى کنند و به مستمندان و فقراء رسیدگى نمایند، تا از این راه سودهاى بزرگ معنوى ببرند و خدا و رسول را از خود راضى سازند.
انس با قرآن
سیره امام رضا (ع) در انس با قرآن چگونه بود و ما به چه نحوی مىتوانیم با تاسى از امام رضا (علیهالسلام) با قرآن انس گیریم ؟
امام خود بر تلاوت فراوان قرآن تاکید داشت و همگان را به خواند قرآن ترغیب مىنمود. حضرت رضا (علیهالسلام)، این کتاب الهى را چنین توصیف مىکرد:
«قرآن ریسمان محکم خدا است، و دستگیره مطمئن او، و راه نمونه او، که به بهشت مىرساند، و از آتش مىرهاند؛ با گذشت زمان کهنه نمىشود، و بر زبان ها ناخوش نمىآید؛ چه براى زمان خاصى جز زمان دیگر قرار داده نشده، بلکه دلیل و برهان است، و حجت بر هر انسان، و از هیچ سوى، باطل را به آن راهى نیست، و فرو فرستادهاى از خداى حکیم حمید است».
سیره و سخن امام بر قرآن تکیه داشت و همهی پاسخهاى ایشان به قرآن مستند بود.
امام قرآن را سخن خدا می دانست و بر هدایت جستن تنها از قراَن تاکید داشت و پناه بردن به آن را در همه حالات توصیه مىکرد ؛ایشان مىفرمود:
«هر گاه از چیزى ترسیدى صد آیه از قرآن مجید را از هر جا که خواستى قرائت کن، و سپس سه مرتبه بگو: «اللهم اکشف عنى البلاء».
برنامه نقل شده درباره امام نسبت به خواندن قرآن چنین است :
1. بعد از نماز صبح ، قرآن را باز نموده و از روی آن تلاوت می نمود .
2. شب هنگامى که در بستر قرار می گرفت آیات قرآن را تلاوت مىفرمود .
3. و هر گاه به آیهاى که در آن از بهشت و یا دوزخ سخن رفته بود می گذشت گریه می کرد، و از خداوند درخواست بهشت می فرمود .
تلاوت روزانه قرآن
چه برنامه ی منظمی برای تلاوت قرآن توصیه می شود؟
یکی از توصیه های همیشگی معصومان (ع) به یاران و خویشان خود ، مواظبت بر تلاوت قرآن و عمل به آن است؛ آنگونه که امیرمومنان(ع) به فرزندش محمد بن حنفیه توصیه می فرمود که « قرآن عهدی است از خدای متعال به سوی خلق او ، پس بر هر مسلمانی لازم است هر روز در این عهد الهی نظر کند ، اگرچه پنجاه آیه باشد» .
توصیه به خواندن 50 آیه قرآن یکی از نکات مهمی است که در فرمایش امام رضا(ع) نیز وجود دارد ایشان می فرماید:
یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ إِذَا أَصْبَحَ أَنْ یَقْرَأَ بَعْدَ التَّعْقِیبِ خَمْسِینَ آیَة ؛ سزاوار است که مردم بعد از تعقیب نماز صبح ، پنجاه آیه از قرآن مجید را تلاوت کنند.
در کیفیت خواندن قرآن امام ؛ این سخن را از پیامبر(ص) نقل می کردند که فرمود:
حسّنوا القرآن بِأَصْوَاتِکُمْ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْحَسَنَ یَزِیدُ الْقُرْآنَ حُسْناً وَ قَرَأَ وَ اللَّهُ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشا ؛ قرآن را با صداهاى خود آرایش دهید زیرا که صوت حسن قرآن را نیکو کند و زینت دهد.
جذبه نماز شب
چرا به خواندن نماز شب توصیه می شود؛ این نماز در سیره عبادی امام رضا (ع) چه جایگاهی دارد؟
زیباترین سخنی که درپاسخ به این پرسش می توان ارائه کرد؛ این سخن حضرت رضا (ع) است :
بر شما باد به نماز شب که هیچ بنده مؤمنى در آخر شب برنمىخیزد و هشت رکعت نماز و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را نمىگزارد و هفتاد مرتبه در دعاى دست خود استغفار نمىکند مگر اینکه خدایش او را از عذاب گور و عذاب دوزخ پناه مىدهد و عمرش را مىافزاید و روزیش را فراخ مىدارد .
در نگاه امام، خانههائى که در آن شب هنگام نماز خوانده مىشود و در نماز تلاوت قرآن مىکنند ، روشنى و نورى به آسمان و ساکنان آسمان می دهد همانسان که ستارگان آسمان براى ساکنان زمین پرتوافشانى مىکنند .
امام رضا (ع) می فرمود: از حضرت سجاد علیه السلام پرسیدند چرا شبزندهداران سپید چهره و نورانى هستند.فرمود: «لِأَنَّهُمْ خَلَوْا بِاللَّهِ فَکَسَاهُمُ اللَّهُ مِنْ نُورِه ؛ آنان با خداوند خلوت می کنند و خداوند نیز آنان را با نور خویش پوشانیده است».
شکسته جمله بتان را شب و بماند خدا
که نیست در کرم او را قرین و کفو احد
همسفر امام از مدینه به مرو درباره سیره عبادی حضرت چنین گزارش می دهد:
هنگامى که ثلث آخر شب فرا می رسید از بستر خود برمی خواستند در حالى که به تکبیر و تسبیح و تهلیل مشغول بودند و استغفار فرمودند، سپس مسواک مىکردند و وضو مىگرفتند، و به نماز مشغول می شدند، حضرت رضا علیه السلام در این هنگام هشت رکعت نماز می گذاردند و در هر دو رکعت سلام می دادند، در دو رکعت اول سوره حمد و قل هو اللَّه أحد را سه مرتبه قرائت می فرمودند. بار دیگر برمی خواست و دو رکعت شفع را انجام می داد، در هر دو رکعت حمد یک بار و قل هو اللَّه أحد سه بار میخواند و در رکعت دوم بعد از قرائت و قبل از رکوع قنوت می گرفت، بعد از اینکه سلام می داد نماز وتر را شروع می کرد، و در آن سوره حمد یک بار، و قل هو اللَّه أحد را سه بار قرائت میفرمود، و بعد از قل هو اللَّه احد یک بار سوره قل اعوذ برب الفلق و قل أعوذ برب الناس را می خواندند و قبل از رکوع قنوت می گرفت و در قنوت خود می گفت: «اللهم اهدنا فیمن هدیت.. » پس از اینکه از نماز فارغ می شد مشغول تعقیب می شد، هنگامى که نزدیک فجر می شد، برمی خاست و دو رکعت نافله صبح را می خواند.به گزارش او، امام نماز جعفر را نیز در میان نماز شب می خواند .
نماز جعفرطیار
نماز جعفر چگونه است ؛ دلیل اهمیت آن چیست و آیا امام رضا(ع) آن را می خواندند؟
در سال هفتم هجرت زمانی که جعفر بن ابی طالب از ماموریت مهم حبشه بازگشته بود، پیامبر اکرم(ص)، جعفر در آغوش کشید و سجده گاهش را بوسید و این عطای آسمانی او را بخشید عطایی که به نماز جعفر طیار معروف شد؛ حضرت در وصف این نماز فرمود:«نماز جعفر، از دنیا و آنچه در آن است بهتر است و باعث بخشش گناهان می شود».
امام رضا(ع) مقید به خواندن نماز جعفر بودند و آن را در چهار رکعت می خواندند، و در هر دو رکعت سلام می دادند .
نماز جعفر چهار رکعت است به دو تشهد و دو سلام.در رکعت اول بعد از سوره حمد ، سوره «زلزله»؛ در رکعت دوم سوره «العادیات»؛ در رکعت سوم «نصر» و در رکعت چهارم سوره «اخلاص».
امام رضا(ع) درباره شیوه خواندن این نماز می فرماید:
در هر رکعت بعد از فراغ از قرائت حمد و سوره ، پانزده مرتبه «سبحان الله و الحمدلله و لااله الاالله و الله اکبر» را بخوانید؛ همین تسبیحات را نیز در این شش بخش از هر رکعت نماز «ده مرتبه» بخوانید : رکوع، بعد از رکوع، سجده اول، بعد از سجده، سجده دوم، بعد از سجده دوم . مجموع تسبیحات خوانده شده در هر رکعت 75 مرتبه و در کل نماز 300 مرتبه خواهد بود .
حضرت رضا(ع) یکی از اعمال مستحب در شب نیمه شعبان را خواندن نماز جعفر بن ابى طالب می دانست
اثر دعا
درباره جایگاه و اهمیت دعا، جملهاى از امام رضا (علیهالسلام) بیان کنید
در نگاه امام، دعا سلاح مؤمن و ستون دین و روشنائى آسمان و زمین است .
حضرت رضا (علیهالسلام) همواره به اصحاب خود مىفرمود:
علیکم بسلاح الأنبیاء ؛ بر شما باد به اسلحه انبیاء.
گفتند: سلاح انبیاء چیست؟
فرمود: دعا.
حضرت رضا (ع) از حضرت رسول (ص) سخنی درباره موسی (ع) بیان می دارد که نشانگر اهمیت ارتباط ، انس و نجوای با خداست:
موسى بن عمران علیه السلام گفت: بار خدایا آیا تو دور هستى که فریاد بزنم، و یا نزدیک می باشى که مناجات نمایم؟
خداوند فرمود: أَنَا جَلِیسُ مَنْ ذَکَرَنِی؛ من همنشین کسانى هستم که در یاد من باشند.
موسى عرض کرد: خداوندا من گاهى در حالى قرار دارم که بزرگى تو مرا منع می کند که با تو سخن گویم.
فرمود: َ یَا مُوسَى اذْکُرْنِی عَلَى کُلِّ حَال؛ اى موسى در هر حال با من سخن بگو و در یاد من باش.
ملاک ارزش گذاری
در دین اسلام ، ارزش گذاری افراد به چیست؛ شاخص و ملاک بهتر بودن را معین کنید ؟
تقوا و پرهیزکاری مهمترین ملاک برای ارزش گذاری انسان تلقی می شود و پیشوایان معصوم (ع) بهترین فضیلت خود را برخوداری از تقوا دانسته اند؛ مردى به حضرت رضا (ع) عرض کرد: در روى زمین مردى بهتر از تو از جهت پدر نیست. حضرت رضا (ع) فرمود: تقوى بهترین فضیلت پدران من بود و اطاعت از خداوند نیکوترین حظ و بهره آنان بشمار می رفت.
فرد دیگری به امام گفت: به خداوند سوگند تو بهترین مردم هستى. حضرت رضا سلام اللَّه علیه به آن مرد فرمود: اى مرد به خداوند قسم نخور، بهتر از من آن کسى است که تقوایش بیشتر و فرمانبرداریش از خداوند زیادتر باشد، به خداوند سوگند این آیه شریفه قرآن که خداوند می فرماید : «وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا، إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ ؛ ما شما را دسته دسته قرار دادیم، تا یک دیگر را بشناسید گرامىترین شما در نزد خداوند آن کسى است که تقوایش از همه بیشتر باشد».
در اندیشه فردا
امام رضا (ع) درباره مرگ و معاد چه موعظه ای بیان داشته اند؟
امام هشتم(علیهالسلام) فرمود:
وحشتناک ترین موارد براى مردم سه جا است
الف. یَوْمَ یُولَدُ وَ یَخْرُجُ مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ فَیَرَى الدُّنْیَا؛ روزى که زاییده شود و از شکم مادر درآید و دنیا را ببیند،
ب. وَ یَوْمَ یَمُوتُ فَیَرَى الآْخِرَةَ وَ أَهْلَهَا؛ و روزى که بمیرد و آخرت و اهل آن را ببیند،
ج. وَ یَوْمَ یُبْعَثُ فَیَرَى أَحْکَاماً لَمْ یَرَهَا فِی دَارِ الدُّنْیَا؛ و روزى که برانگیخته شود و مقرراتى را ببیند که در دنیا ندیده است.
و خداوند بر یحیى در این سه مرحله سلام گفت و وحشت را از او برداشته و فرمود:
وَ سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا .
و عیسى بن مریم براى خود در این سه جا سلامتى درخواست کرد و گفت:
وَ السَّلامُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَ یَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا؛ سلام بر من باد روزى که زائیده شوم و روزى که خواهم مرد و
روزى که زنده برانگیخته خواهم گردید.
امام رضا (ع) درباره مرگ می فرماید:
به امام صادق علیه السّلام گفته شد: مرگ را براى ما وصف فرما، فرمود: براى مؤمن مثل خوشبوترین گلها است، که آن را مىبوید و از بوى خوش آن، از حال میرود و خستگى و درد از او منقطع مىشود، و براى کافر مانند نیش افعى و عقرب بلکه سختتر است. سؤال شد: بعضى مىگویند: مرگ از تکّه تکّه شدن با ارّه و قیچى و کوبیده شدن با سنگ و چرخاندن سنگ آسیاها بر حدقه چشم سختتر است، (نظر شما چیست؟) حضرت فرمودند: براى بعضى از کافرین و فاجرین همین طور است، آیا از این افراد، کسى را که این سختىها را مىکشد ندیدهاید؟ و آن چیزى که از این هم شدیدتر است عذاب آخرت است، زیرا از عذاب دنیا سختتر و شدیدتر است، گفته شد: پس چرا ما مىبینیم جان کندن بر بعضى از کفّار آسان است، در حالى که مىخندد و سخن مىگوید، مىمیرد؟ و بعضى از مؤمنین هم همین طورند؟ ولى بعضى از مؤمنین و کافرین در هنگام سکرات موت دچار این سختىها مىشوند؟ حضرت فرمودند: راحتى مؤمن در آن حال ثواب زودرس است و سختى هنگام مرگ براى او باعث پاک شدن از گناه است تا با پاکى و تمیزى به آخرت وارد شود و بدون هیچ مانعى استحقاق ثواب ابدى را داشته باشد، و امّا راحتى کافر در آن حال، بخاطر آن است که اجر نیکىهاى خود را بطور تمام و کمال در دنیا دریافت دارد و وقتى وارد آخرت مىشود جز عذاب نبیند. و سختى حال کافر در موقع مرگ آغاز عذاب او است و این بخاطر آن است که خداوند عادل است و ظلم نمىکند .
ترک گناه
بسیاری از ما آلوده به گناهیم ؛ چه کنیم تا با تاسی به فرهنگ امام رضا(ع) از نگاه دور شویم و زمینه آمرزش الهی را فراهم کنیم ؟
گناه و پیروى از هواى نفس بزرگترین آسیب و مهلکترین بلا بشمار می آید و نقش موثرى در گریز از معنویت و گرایش به باطل را فراهم می آورد؛ بدان حد که یک فرد از درک حقیقت عاجز خواهد ماند. به واقع خنجر گناه، چشم دل را کور کرده و این کور دلى به ناپاکى جسم منتهى مىگردد.
امام هشتم (ع) سخنی از جد خویش امام صادق (ع) نقل می نمایند که فرمود:
«گاه است که گناه میان بنده و بهشت به اندازه فرش تا عرش فاصله اندازد، ولى ممکن است بنده از بسیارى گناهان خویش و از آنچه ناروا از او سرزده است نادم و پشیمان گردد، و از ترس خداوند زارى کند و اشکش از دیدگان سرازیر شود و آنقدر بگرید تا (فاصله) میان وى و بهشت نزدیکتر از پلک چشم به سیاهى داخل چشم گردد».
خشم و شهوت مرد را احول کند
ز استقامت روح را مبدل کند
امام رضا (ع ) خاطره را از پرسش و پاسخ ابوحنیفه از امام کاظم (ع) درباره خاستگاه گناه نقل می کند و می فرماید :
روزى ابو حنیفه از نزد امام صادق علیه السّلام خارج شد و در راه با امام کاظم علیه السّلام برخورد کرد، و از آن حضرت پرسید: اى پسر! گناه و معصیت از چه کسى صادر مىشود؟ حضرت فرمودند: از سه حالت خارج نیست: یا از خداوند سر مىزند، که چنین نیست و اصلا شایسته نیست شخص کریم، بندهاش را به خاطر کارى که نکرده عذاب کند، و یا از خدا و بنده هر دو با هم سر مىزند، و این نیز شایسته نیست که شریک قوى به شریک ضعیف ظلم کند، و یا اینکه از بنده سر مىزند که همین طور هم هست، اگر خدا عقابش کند پس به خاطر گناه اوست و اگر از او درگذرد، از روى جود و کرمش خواهد بود.
امام بارها از ضمن دعوت به ترک گناه ، بر توبه و پشیمانی گناهکاران رهنمون شد و از مغفرت الهی سخن فرمود و حتی با اشاره به برخی از زمان های مبارک ، بر استفاده از آن جهت پاکی و زلال ساختن روان راهنمای نمود ؛ ایشان با تکیه بر سخن رسول خدا (ص) از جمعه به عنوان فرصتی برای آمرزش خواهی یاد نموده و به نقل جد گرامی شان فرمود:
روز جمعه سید روزها می باشد و خداوند در آن روز حسنات را مضاعف می کند و گناهان را محو می گرداند، و درجات را بالا می برد، و دعاها را مستجاب می گرداند، و اندوهها را برطرف می سازد، و حاجتهاى بزرگ را برآورده مىکند. روز جمعه پروردگار گروهى را آزاد می کند، هر کس روز جمعه را احترام کند و حقش را مراعات نماید، بر خداوند لازم است که او را از آتش دوزخ نجات دهد، و اگر آن شخص در روز جمعه و یا شب آن درگذرد شهید مرده است و در روز قیامت در امن و آرامش خواهد بود. هر کس پاس حرمت روز جمعه را ندارد و حق او را ضایع کند خداوند او را وارد دوزخ خواهد کرد مگر اینکه توبه کند .
همچنین ابراهیم بن ابى محمود از حضرت رضا علیه السلام پرسید: حدیثى از حضرت رسول (ص) رسیده که خداوند در شبهاى جمعه به آسمان دنیا نزول می کند، در این مورد چه می فرمائید؟
امام علیه السلام به تحریف این حدیث که نشانگر جسمیت خداوند است واکنش نشان داد و فرمود: خداوند لعنت کند کسانى را که کلمات را تحریف و تبدیل مىکنند، و به خداوند سوگند پیغمبر چنین سخنانى نگفته است. حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله چنین فرمودند:
خداوند متعال در ثلث آخر شبها و در شب جمعه فرشتهاى را به آسمان دنیا می فرستد و فریاد می زند آیا کسى هست که از خداوند چیزى بخواهد، و یا توبهکنندهاى هست که از گناهانش بازگشت کند تا خداوند او را بیامرزد.
اى کسى که جویاى خیر هستى روى آور، و اى کسى که در طلب شر هستى کوتاه بیا، آن فرشته هم چنان ندا میکند تا فجر طلوع میکند، پس از آن به جایگاه خود در آسمان می رود .
صلوات
آثار و برکات صلوات چیست و تاثیر صلوات در انس و ارتباط با خدا چگونه است؟
در نگاه حضرت رضا (ع) ، صلوات از جانب خداوند رحمت، و از طرف فرشتگان تحیت و پاکى، و از طرف مؤمنین دعاء است.
در احادیث نقل شده از امام، به برخی از آثار صلوات اشاره شده است که توجه و درنگ در آن لازم است:
1. هر کس قدرت ندارد کفاره گناهان خود را بدهد، باید بر محمد و آل او علیهم السلام صلوات بفرستد، که صلوات گناهان را از بین می برد .
2. صلوات بر محمد و آل او در نزد خداوند ثواب تکبیر و تهلیل را دارد .
3. هر کس بعد از نماز صبح و مغرب قبل از اینکه از جاى خود حرکت کند و یا با کسى سخن بگوید بر حضرت رسول صلى اللَّه علیه و آله صلوات بفرستد و بگوید: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً، اللهم صل على محمد النبى و ذریته» خداوند متعال صد حاجت او را روا می کند هفتاد حاجت در دنیا و سى حاجت در آخرت .
شکرگذاری
چرا در ارتباط یک انسان با خدا به شکرگذاری توجه زیادی شده است ؟
شکر نعمت و روح سپاسگزارى، ویژگى مردان بزرگ خداست و از این رو زمانى که خداوند حکمت را به لقمان عطا کرد، او را به شکر گزارى این نعمت توصیه نمود .
حضرت رضا (ع) یاران خود را نیز به شکرگذاری به خصوص در سجده توصیه می فرمود؛ ایشان به سلیمان بن حفص مروزى نامه ای مرقوم داشتد و او را به انجام سجده شکر چنین سفارش فرمودند:
در سجده شکر صد بار بگو «شکرا شکرا» و اگر خواستى بگو: «عفوا عفوا» .
که هله نعمت فزون شد شکر کو
مرکب شکر ار بخسبد حرکوا
شکر منعم واجب آید در خرد
ور نه بگشاید در خشم ابد
هین کرم بینید و این خود کس کند
کز چنین نعمت به شکرى بس کند
سر ببخشد، شکر خواهد سجدهاى
پا ببخشد، شکر خواهد قعدهاى
حضرت رضا علیه السلام می فرمود:سجده بعد از نماز فریضه سپاسگزارى خداوند است که بندهاش را موفق به عبادت کرد، و سه مرتبه باید گفت: «شکرا للَّه شکرا للَّه» راوى گوید گفتم معنى شکرا للَّه چیست؟.فرمود: یعنى شکر میکنم خداوندى را که مرا توفیق عبادت و بندگى داد و من توانستم فرائض او را به جاى آورم.شکر موجب زیاد شدن ثواب است، و اگر ثواب عبادت با نوافل کامل نشود با سجده شکر کامل می گردد.
در سپاس گزارى و شکر چند نکته نهفته است :
1. شکر جامع جمیع فضایل است از جمله اعتراف به این که ما خود هیچ نداریم و تلاش در نگه داشتن آن نعمت و مانع زوال آن شدن، به وسیله اقامه نماز که مظهر شکر خداست.
2. فایده شکر تنها به خود شاکر عاید مىشود، هم چنان که ضرر کفران هم به خود کفران کننده عاید مىگردد، نه به خدا، چون خدا غنى مطلق است، و احتیاج به شکر کسى ندارد، و چون حمید و محمود است، چه شکرش بگزارند و چه نگزارند، پس کفران هم به او ضرر نمىرساند.
3. شکر نعمت سبب نمو نعمت مىشود؛ شکرگزارى نفعش باز هم به انسان باز مىگردد، زیر ا شکر سبب افزونى نعمت است که: اگر شکر کنید بر نعمت شما خواهم افزود .
اذکار ماثور
آیا در سیره و کلام امام رضا (علیهالسلام) به گفتن اذکاری خاصی توصیه شده است
امتیاز این پرسش بر توجه به اذکاری است که به روایات اهل بیت (ع) مستند است؛ از این رو به پاره ای از ذکرهایی که در سیره و سخن امام رضا(ع) مطرح است اشاره می شود:
1. یا رؤف، یا رحیم ؛ پدرم را در خواب دیدم فرمود:اى فرزندم هر گاه مشکلى برایت پیش آمد بسیار بگو: «یا رؤف، یا رحیم» .
2. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ؛ بسم اللَّه الرحمن الرحیم نزدیکتر است به اسم اعظم خداوند از سیاهى چشم به سپیدى آن .
3. آیة الکرسى؛ هر کس آیة الکرسى را صد مرتبه قرائت کند مانند کسى است که در همه عمر خداوند را عبادت کرده باشد . هر کس در هنگام خوابیدن آیة الکرسى را بخواند از فلج در امان خواهد بود، و هر کس بعد از هر نماز آن را قرائت کند هیچ گزنده او را آزار نخواهد رسانید .
4. لا اله الا اللَّه ؛ کلمه «لا اله الا اللَّه» در نزد خداوند بسیار قرب و منزلت دارد، هر کس از روى اخلاص آن را بر زبان جارى کند سزاوار بهشت می گردد، و هر کس به دروغ بر زبان جارى سازد مال و جانش در امان بوده و سرانجام به دوزخ رهسپار خواهد شد .
5. لا اله الا اللَّه ، الملک الحق المبین ؛ هر کس در هر روزى صد مرتبه بگوید: «لا اله الا اللَّه الملک الحق المبین» خداوند به او مال و ثروت می دهد و فقر و فلاکت را از وى دور می کند، و آتش جهنم را از او دور کرده و راه بهشت را براى وى باز می گرداند .
6. لا حول و لا قوة الا باللَّه؛ هر گاه خداوند بر کسى نعمتى داد باید خداوند را حمد کند، و هر گاه روزیش تنگ شد باید طلب مغفرت نماید، و هر گاه محزون شد باید «لا حول و لا قوة الا باللَّه» بگوید.
هر کس بگوید: «لا حول و لا قوة الا باللَّه» خداوند نود و نه بلاء را از وى دفع می کند که آسانتر آنها خناق است .
7. بسم اللَّه الرحمن الرحیم ، لاحول و لا قوة الا باللَّه العلى العظیم ؛ هر کس هفت بار بعد از نماز مغرب و صبح پیش از تکلم بگوید: بسم اللَّه الرحمن الرحیم لا حول و لا قوة الا باللَّه العلى العظیم» خداوند متعال هفتاد نوع بلاء را از وى دفع می کند، که آسانترین آنها جذام، برص، جور سلطان و اغواى شیطان باشد.
- هر کس بعد از نماز صبح صد مرتبه بگوید: « بسم اللَّه الرحمن الرحیم لا حول و لا قوة الا باللَّه العلى العظیم» به سوى اسم اعظم از سیاهى چشم به سفیدى آن نزدیکتر خواهد بود و بدرستى که در این کلمات اسم اعظم داخل است .
حسین بن عبد اللّه بن جندب نامهاى ر انشان داد و گفت:پدرم براى حضرت رضا علیه السّلام نوشت: فدایت شوم من پیر شدهام دیگر توانائى انجام بسیارى از کارهائى که قبلاانجام می دادم، ندارم، مایلم مرا چیزى بیاموزى که موجب نزدیکى به پروردگار شود و فهم و علم مرا بیافزاید. امام در جواب چنین مرقوم داشت:
برایت نامهاى نوشتم، آن را بخوان و در آن درنگ و اندیشه کن ! در آن نامه شفا است براى کسى که خدا بخواهد او را شفا بخشد و هدایت است براى کسى که خدا هدایت او را خواسته باشد ؛ این ذکر را زیاد بگو: «بسم اللّه الرحمن الرحیم لا حول و لا قوة الا باللّه العلى العظیم.»
8. خروج از منزل ؛ هر گاه از منزلت بیرون شدى بگو: بسم اللَّه آمنت باللَّه توکلت على اللَّه، ما شاء اللَّه، لا حول و لا قوة الا باللَّه».اگر شیطان راه را بر او بگیرد، فرشتگان او را از آن مرد دفع می کنند و می گویند تو را بر این کسى راهى نیست، و او نام خدا را بر زبان جارى کرد و ایمان آورد و بر پروردگار توکل نمود، و گفت: «ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ» .
پدرم هر گاه می خواست از منزل بیرون شود می فرمود: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ خرجت بحول اللَّه و قوته لا بحولى و قوتى بل بحولک و قوتک یا رب متعرضا به لرزقک، فإننی به فی عافیة» .
9. ورود به بازار؛ هر کس در هنگام ورود به بازار بگوید: «سبحان اللَّه و الحمد للَّه، و لا اله الا اللَّه وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد، یحیى و یمیت و هو حى لا یموت، بیده الخیر و هو على کل شىء قدیر» خداوند به عدد همه مخلوقاتش به او اجر می دهد .
10. در برابر سحر؛ از حضرت رضا (ع) پرسیدم سحر چیست؟ فرمود: سحر و جادوگرى حقیقت دارد و او ضرر و زیان می رساند، هر گاه گرفتار سحر شدى دست خود را مقابل صورتت قرار بده و بگو: «باسم اللَّه العظیم، باسم اللَّه العظیم، رب العرش العظیم، الا ذهبت و انقرضت» .
11. در برابر چشم زخم ؛ از آن حضرت پرسیدم چشم زخم واقعیت دارد؟ فرمود: آرى؛ هر گاه تو را چشم زنند کف دستت را مقابل صورتت قرار ده و سوره «حمد» و «قل هو اللَّه أحد و معوّذتین» را قرائت کن، و هر دو کف را به صورتت بکش خداوند تو را از گزند آن حفظ می کند .
12. تسبیح حضرت زهرا علیها السلام؛ دو برادر نزد حضرت رسول (ص) آمدند و گفتند: یا رسول اللَّه ما در نظر داریم براى تجارت به شام برویم، دعائى به ما تعلیم فرما. نبى اکرم فرمود: هر گاه در منزلى فرود آمدید و نماز عشاء را قرائت کردید و خواستید بخوابید تسبیح زهراء و آیة الکرسى را بخوانید، و از هر گزندى محفوظ خواهید بود. هنگامى که آنها از مدینه بیرون شدند چند نفر دزد دنبال آنان روان شدند، پس از اینکه در منزلى فرود آمدند، دزدان کودکى را فرستادند تا بنگرند آن دو جوان بازرگان در چه حال هستند. کودک رفت و جریان آن دو نفر را که در کجا خوابیدهاند مشخص کرد و بازگشت و براى دزدان تعریف کردم. آن دو بازرگان پس از اینکه نماز خواندند تسبیح حضرت زهراء و آیة الکرسى را قرائت کردند و خوابیدند، غلام بار دیگر برگشت و آمد که بازرگانان را به دزدان نشان دهد و لیکن مشاهده کرد یک دیوارى دور آنها کشیده شده است. غلام بار دیگر نزد دزدان آمد و گفت: دیوارى بر آنها کشیده شده است و دسترسى به آنان نیست. دزدان گفتند: خداوند تو را رسوا کند از ترس دروغ میگوئى، دزدان از جاى خود برخاستند و آمدند و لیکن با دیوارى بلند روبرو شدند، و کسى را در آنجا مشاهده نکردند. روز بعد در هنگام صبح دزدان نزد آنها آمدند، و گفتند: شما دیشب کجا بودید. گفتند: ما در همین جا بودیم و از جاى خود حرکت نکردهایم. دزدان گفتند: ما آمدیم و در اینجا یک دیوار بلند مشاهده کردیم، اینک داستان خود را براى ما بازگو کنید، آن دو بازرگان گفتند: ما نزد حضرت رسول (ص) رفتیم، آن جناب تسبیح زهراء و آیة الکرسى را به ما تعلیم فرمود و ما هم طبق فرمان آن حضرت عمل کردیم. دزدان گفتند: شما آسوده باشید به خداوند سوگند دیگر شما را تعقیب نمیکنیم و هیچ دزدى قدرت ندارد به شما دستبرد بزند .
خوشبخت بشن إن شاءالله ...